Καθώς βρισκόμαστε στην περίοδο των πανελλήνιων εξετάσεων, τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς κατακλύζονται από συναισθήματα αγωνίας και άγχους, καθώς τα παιδιά βρίσκονται μπροστά σε μία διαδικασία που έχει συνδεθεί με το πέρασμα στην ενηλικίωση, με την εκπλήρωση στόχων των εφήβων και θεωρητικά, το αποτέλεσμα θα καθορίσει το μέλλον τους.
Οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι, λοιπόν, μια δύσκολη δοκιμασία που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι υποψήφιοι και είναι απολύτως φυσιολογικό να αισθάνονται άγχος. Το άγχος ενεργοποιείται κυρίως από τη διαδικασία των εξετάσεων και τις αρνητικές σκέψεις που σχετίζονται με το φόβο της αποτυχίας, αποτελεί όμως εχθρό των παιδιών.
Η επικρατούσα αντίληψη ότι κάθε παιδί πρέπει να περάσει οπωσδήποτε σε μία πανεπιστημιακή σχολή, για να εξασκήσει αργότερα ένα καταξιωμένο επάγγελμα και να θεωρείται επιτυχημένος ως άνθρωπος, αφενός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, αφετέρου προσθέτει επιπλέον άγχος στους μαθητές, όπως βέβαια και η συμπεριφορά αρκετών γονέων, που συχνά γίνονται ιδιαίτερα πιεστικοί.
Οι γονείς θα πρέπει να υποστηρίζουν συναισθηματικά τα παιδιά τους και να τα ενθαρρύνουν κατά τη διάρκεια των εξετάσεων. Για αυτό, είναι σημαντικό τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς, να κατανοήσουν ότι το άγχος αποτελεί μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού απέναντι στη δοκιμασία των εξετάσεων, να αποδεχτούν και να συμφιλιωθούν με το άγχος, χωρίς να προσπαθούν να το αποβάλλουν, γιατί το πιθανότερο είναι ότι έτσι θα γίνει πιο έντονο.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το έντονο άγχος των μαθητών μπορεί να συνοδεύεται από συμπτώματα, όπως πονοκέφαλος, στομαχικός πόνος, διατροφικές διαταραχές, δυσκολία στον ύπνο, ταχυκαρδία, αίσθημα ζάλης, τάση λιποθυμίας, διανοητικό μπλοκάρισμα κ.ά. Παράλληλα, μπορεί να εκδηλώσουν θυμό, επιθετική συμπεριφορά, ιδιαίτερη ευαισθησία, κ.α.
Στρατηγικές διαχείρισης άγχους προς τα παιδιά
- Προσέξτε τη διατροφή σας. Μειώστε την κατανάλωση καφεΐνης γιατί αυξάνει τη νευρικότητα και περιορίστε την ποσότητα ζάχαρης και λιπαρών. Προτιμήστε τα φρούτα, τα λαχανικά και τους φυσικούς χυμούς, που σας δίνουν ενέργεια, πνευματική διαύγεια και θωρακίζουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα.
- Κάντε διαλείμματα κατά τη διάρκεια της μελέτης.
- Μη μένετε ξάγρυπνοι για να διαβάσετε γιατί εξαντλείτε τον οργανισμό σας με αποτέλεσμα να μειώνεται η επίδοσή σας.
- Σκεφτείτε θετικά και υπενθυμίστε στον εαυτό σας τα δυνατά σημεία και τις ικανότητές σας.
- Αντικαταστήσετε τις αρνητικές σκέψεις με θετικές. Αντί να σκέφτεστε π.χ. “θα γράψω χάλια”, ” θα τα ξεχάσω όλα την ώρα της εξέτασης”, σκεφτείτε “πιστεύω σε μένα”, “έχω προετοιμαστεί κατάλληλα”, “θα τα καταφέρω “, “όλα θα πάνε καλά” κ.ά.
- Αποφύγετε τις επαναλήψεις της τελευταίας στιγμής.
- Αποφύγετε να συζητάτε με τους συμμαθητές σας τι ξέρετε καλά και τι όχι. Αυτό είναι ιδιαίτερα ψυχοφθόρο και δεν σας βοηθά, αφού μόνο πανικό μπορεί να σας προκαλέσει.
- Πάρτε βαθιές αναπνοές (ισόποσες εισπνοές – εκπνοές) αν νιώσετε έντονο άγχος στη διάρκεια των εξετάσεων και σκεφτείτε κάτι όμορφο (π.χ. τις καλοκαιρινές διακοπές και τη θάλασσα).
- Την ώρα της εξέτασης συγκεντρωθείτε μόνο στο γραπτό σας, σαν να μην υπάρχει κανένας άλλος γύρω σας.
- Φροντίστε να απαντήσετε πρώτα στα θέματα που γνωρίζετε καλύτερα.
- Ακόμη και εάν οι άλλοι παραδώσουν σύντομα τα γραπτά τους, εσείς ξαναδιαβάστε τις απαντήσεις που έχετε δώσει άλλη μια φορά εφόσον υπάρχει το απαιτούμενο χρονικό περιθώριο.
Συμβουλές προς τους γονείς
- Προετοιμάστε το παιδί σας για κάθε ενδεχόμενο, λέγοντάς του πως η αποτυχία είναι κομμάτι της ζωής και πως δεν υπάρχει κανένας λόγος να νιώσει ντροπή ή να αισθανθεί αποτυχημένος σε περίπτωση που δεν τα πάει καλά. Τονίστε ότι υπάρχουν πολλές άλλες εναλλακτικές για τις σπουδές και την επαγγελματική του σταδιοδρομία.
- Εξασφαλίστε ένα ήρεμο περιβάλλον στο παιδί σας, χωρίς φασαρία, συγκρούσεις κλπ.
- Αντιμετωπίστε με κατανόηση και υπομονή τον εκνευρισμό του παιδιού.
- Αποφύγετε τις συγκρίσεις με τις επιδόσεις φίλων/συγγενών, κλπ.
- Δεν είναι βοηθητικό για το παιδί να λέμε “δεν πειράζει εάν δεν τα πας καλά”, “μην αγχώνεσαι, δε χάθηκε ο κόσμος”. Το παιδί έχει ανάγκη από ψυχική στήριξη και επιβεβαίωση, οπότε ο γονιός θα πρέπει να του δίνει κουράγιο, δύναμη και να του δείχνει πως πιστεύει σε αυτό χρησιμοποιώντας φράσεις όπως “θα τα πας μια χαρά αφού έχεις κάνει τόσο καλή προετοιμασία” και να ανατρέχει σε παλιότερες επιτυχίες του.
- Σε περίπτωση αποτυχίας είναι πολύ σημαντικό να παραμείνετε κοντά στο παιδί σας, δείχνοντάς του αγάπη και αποδοχή, ενθαρρύνοντάς το και επιβραβεύοντάς το για την προσπάθεια.