Η εφηβεία αποτελεί ένα μεταβατικό στάδιο, ανάμεσα στην παιδική ηλικία και στην ενηλικίωση. Είναι μια περίοδος ανεξαρτητοποίησης από την οικογένεια και διαρκούς επανάστασης.
Εφηβεία σημαίνει πειραματισμός, διερεύνηση των σχέσεων με το άλλο φύλο, συναισθήματα συχνά μπερδεμένα, που βιώνονται πολύ πιο έντονα. Κατά την εφηβεία οι σχέσεις εξιδανικεύονται και παράλληλα απομυθοποιούνται πολύ εύκολα. Έρωτας, ζήλια, μίσος, απογοήτευση, συνυπάρχουν και εναλλάσσονται.
Για τους έφηβους οι διαπροσωπικές σχέσεις αποτελούν μέσο ενίσχυσης της αυτογνωσίας τους. Μέσα από αυτές, αποκτούν δεξιότητες για να αντιμετωπίζουν τα θετικά και αρνητικά συναισθήματα που αναδύονται.
Για αυτούς, ο έρωτας είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να τους απογειώσει και ταυτόχρονα να τους προκαλέσει πόνο και απόγνωση, αφού συχνά οι ερωτικές σχέσεις στην εφηβεία λειτουργούν με πολύ κτητικό και απόλυτο τρόπο. Κάθε χωρισμός αποτελεί ένα «μικρό θάνατο». Ωστόσο, η απώλεια ή η μη ανταπόκριση, δίνει τη δυνατότητα στον έφηβο να βιώσει το πένθος και να ενδυναμωθεί.
Ως γονείς:
- Σεβαστείτε τα συναισθήματα που βιώνει ο έφηβος και φροντίστε να μην ειρωνευθείτε ή μειώσετε ό,τι νιώθει, ακόμη και αν θεωρείτε τη σχέση του ακατάλληλη.
- Ενθαρρύνετε το παιδί να μιλήσει ανοιχτά για τα πρωτόγνωρα συναισθήματα που βιώνει. Συζητήστε με τη σειρά σας τα όρια και τι αναμένετε από εκείνο.
- Ακόμα και αν ο έρωτας έχει σύντομη διάρκεια, αποφύγετε εκφράσεις όπως, «στα έλεγα εγώ». Σκοπός είναι το παιδί σας να συνεχίσει να μοιράζεται τις ανησυχίες του μαζί σας.
- Προσπαθήστε να ενισχύσετε την αυτοεκτίμηση του παιδιού σας, ώστε να μην δέχεται υποτιμητικές συμπεριφορές από άτομα του αντίθετου φύλου ή να μην νιώθει ότι ο κόσμος γκρεμίζεται γύρω του με κάθε απώλεια ή απόρριψη.
- Μιλήστε στο παιδί σας από νωρίς για το πόσο σημαντικό είναι ο καθένας μέσα στη σχέση να διατηρεί την αυτονομία του και να αποδέχεται τη διαφορετικότητα του άλλου.
- Σεβαστείτε την επιθυμία του παιδιού σας να μην θέλει να μιλήσει για την προσωπική του ζωή, αλλά αναρωτηθείτε μήπως κρύβει κάτι.
Μιλήστε ανοιχτά για το σεξ
Καθώς στην εποχή μας τα παιδιά και οι έφηβοι εκτίθενται στο θέμα του σεξ σε όλο και μικρότερη ηλικία, είναι πολύ σημαντικό να μιλήσετε με ηρεμία για αυτό στο παιδί σας. Είναι σημαντικό να κατανοήσετε πώς αντιλαμβάνονται οι έφηβοι τη σεξουαλικότητα τους, τι σημαίνει για αυτούς έρωτας, αγάπη, πάθος, ερωτική επαφή και πώς αυτά συνδέονται με την αυτοεκτίμηση, τον αυτοσεβασμό, την αυτοεικόνα τους, τις διαπροσωπικές σχέσεις, τις αξίες, αλλά και την εικόνα που έχουν οι άλλοι για αυτούς, καθώς και τον τρόπο που τους αντιμετωπίζουν.
Δεδομένου ότι οι συζητήσεις μεταξύ των εφήβων μπορεί να διαμορφώσουν την άποψη του παιδιού σας γύρω από το θέμα του σεξ, είναι σημαντικό να είστε οι πρώτοι που θα του δώσετε τη σωστή ενημέρωση, ώστε να μην έχει λάθος πληροφορίες.
Συζητώντας αυτό το θέμα με το παιδί σας, θα πρέπει να εστιάσετε σε τρεις διαστάσεις:
- στη σωματική υγεία, δηλαδή αποφυγή μολύνσεων και ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.
- στην ψυχική υγεία, που αφορά στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, την εξοικείωση με τη σεξουαλικότητα, το σεβασμό του εαυτού μας και των άλλων και στην απαλλαγή από αρνητικά συναισθήματα, π.χ. φόβο, ενοχή, ντροπή.
- στην κοινωνική υγεία, που αφορά στην επιλογή των ερωτικών σχέσεων σύμφωνα με ατομικές αξίες και πεποιθήσεις και όχι υπό την πίεση των συνομηλίκων ή άλλων επιρροών.
Ως γονείς:
- Βοηθήστε το παιδί σας να γνωρίζει τα όριά του και να σέβεται αντίστοιχα τα όρια που θέτει το ταίρι του, αφού η σεξουαλική σχέση πρέπει να προχωρά μόνο όταν θέλουν και οι δυο.
- Τονίστε ότι πρέπει να λένε «όχι» όταν δεν επιθυμούν την ερωτική επαφή.
- Μιλήστε τους για αμοιβαίο σεβασμό, ειλικρίνεια και εμπιστοσύνη.
- Δώστε τους την ευκαιρία να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις.
- Καταρρίψτε ταμπού και προκαταλήψεις.